به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرهنگ و هنر، نمایشگاه «این خانه عزادار حسین(ع) است» با نمایش ۱۵ اثر دیوراما از مسلم علم‌زاده تا ۲۲ مردادماه در فرهنگسرای ارسباران برپاست. در این نمایشگاه، ماکت‌های مینیاتوری بر اساس خانه‌های قدیمی تهران، مشهد و بوشهر ساخته شده است؛ خانه‌هایی که محل برگزاری روضه‌های خانگی هستند. مسلم علم‌زاده متولد ۱۳۶۳ در مرودشت، کارشناس ارشد تصویرسازی است و از سال ۱۳۸۲ کار هنری‌اش را با گرافیک آغاز کرده، اما از سال ۱۳۹۶ به هنر کمتر شناخته‌شده «دیوراما» مشغول است. او در گفت‌وگو با روابط عمومی فرهنگسرای ارسباران از چیستی هنر دیوراما، وضعیت آن در ایران، ماجرای شکل‌گیری نمایشگاه «این خانه عزادار حسین(ع) است» و... می‌گوید.
-هنر دیوراما چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
پیشینه هنر دیوراما به دکورهای قابل حملی باز می‌گردد که برای تئاتر می‌ساختند. کم‌کم ماکت‌های تزئینی و دکوراتیو و موزه‌ای پدید آمدند و هنر دیوراما شکل گرفت. دیوراما هنری است که هم قابلیت موزه‌ای و هم قابلیت دکوراتیو دارد و آثار دیوراما در ابعاد متنوعی ساخته می‌شود. از کارهای بسیار کوچک و مینیاتوری داریم تا کارهایی که در اندازه واقعی و حتی بزرگ‌تر می‌سازند. دیوراما می‌توانید جنبه آموزشی هم داشته باشد؛ مثلاً مجموعه‌های جغرافیایی که از یک منطقه خاص می‌سازند، دیوراما محسوب می‌شود. اینکه رودخانه از کجا می‌آید، چه مناطقی جنگلی است و...
-دیوراما به چه هنری شباهت بیشتری دارد؟
دیوراما بیش از هر چیز به معماری و دکوراسیون نزدیک است، ولی فعالیت در آن به شناخت طیف گسترده‌ای از هنرها مانند تصویرسازی، ترکیب‌بندی رنگ، نقاشی، گرافیک و... نیازمند است. در ایران و جهان کسانی هستند که به شکل تخصصی روی یک حوزه تمرکز دارند؛ مثلاً فقط هواپیمای جنگی می‌سازند، یا لوکوموتیوهای قدیمی، کشتی‌های چوبی، لوازم آشپزخانه، مواد غذایی، اتاق خواب کودک و... برخی از این افراد کلکسیونر هستند و آثارشان را جمع‌آوری می‌کنند. دیوراما نیاز به سواد بصری و هنری بسیار بالا و تمرکز زیاد دارد.
-وضعیت این هنر در ایران چگونه است؟
دیوراما در ایران چندان شناخته‌شده و رایج نیست و من افراد زیادی را ندیده‌ام که به آن مشغول باشند. بیشتر هنرمندان این رشته در سایه هستند و انگار تمایل ندارند با هم ارتباط برقرار کنند. به همین دلیل تشکل خاصی مانند انجمن صنفی هم نداریم و این باعث شده دیوراما رشد نسبتاً کندی داشته باشد. در چند سال اخیر دیده‌ام که به مرور آدم‌های بیشتری به این رشته علاقه‌مند شده‌اند و به آن وارد می‌شوند.
-ایده راه‌اندازی نمایشگاه «این خانه عزادار حسین (ع) است» چگونه شکل گرفت؟
کار برای این نمایشگاه را از ۹ ماه پیش آغاز کردم. اما پیش از آن دوست داشتم مجموعه‌ای از خانه‌های ایرانی مربوط به دوران اواخر قاجار تا اوایل پهلوی کار کنم؛ چون به نوع معماری این خانه‌های آجری که بیشتر در محدوده بازار، پامنار، عودلاجان و... قرار دارند، علاقه‌مند هستم. به خاطر همین علاقه، سال‌ها از در و پنجره‌های این خانه‌ها عکاسی می‌کردم. یک روز به یک خانه آجری قدیمی برخوردم که بالای آن پرچم نصب شده بود که به مجلس عزای امام حسین (ع) خوش آمدید. بعد از چند لحظه یاد مجموعه عکس‌هایم از خانه‌های قدیمی افتادم و جرقه نمایشگاه در ذهنم خورد. با توجه به اینکه ما از کودکی با روضه امام حسین (ع) بزرگ می‌شویم، با این فضا مأنوس هستیم و حس کردم ساختن مینیاتوری خانه‌هایی که در آن روضه خانگی برپا می‌شود، می‌تواند ایده جالبی باشد. همه خانه‌های این نمایشگاه از خانه‌های قدیمی تهران است؛ به جز دو اثر که به خانه‌هایی در مشهد و بوشهر تعلق دارد.
-مخاطبان این نمایشگاه چه واکنشی داشتند؟
مخاطب وقتی آثار را می‌بیند، به جای اینکه خود را در خانه در نظر بگیرد انگار خانه را در آغوش خود احساس می‌کند. هر مخاطبی با توجه به ذهنیت و خاطراتی که از گذشته دارد، با این خانه‌ها همزادپنداری می‌کند.
-علاوه بر جنبه‌های هنری، این نمایشگاه جنبه میراث فرهنگی هم دارد، چرا که دوره‌ای خاص از معماری شهر تهران را ثبت می‌کند.
یکی از دلایل علاقه من به ثبت خانه‌های قدیمی تهران این است که اینها در حال نابودی هستند. شهرداری تهران اقداماتی در این زمینه داشته و مثلاً مجموعه‌ای از سردرهای خانه‌ها را آماده کرده است. اما نمی‌دانم چرا فکری برای این نمی‌شود که چنین مجموعه‌هایی به شکل موزه‌ای ساخته شود و دائما قابل نمایش باشد. بسیاری از خانه‌هایی که در این نمایشگاه می‌بینید، در شرف تخریب است.
-مواد اولیه مورد نیازتان را چگونه تأمین می‌کنید؟
یکی از مشکلات من و همه کسانی که دیوراما کار می‌کنند، مواد اولیه است. بعضی چسب‌های خاص در ایران وجود ندارد، پودر چمن، پروفیل و... هم در دسترس نیست و خیلی محدود به دست ما می‌رسد. برای تأمین مواد اولیه با بناها، کارگرها، مصالح‌فروش‌ها و... صحبت می‌کنم و راهنمایی می‌گیرم. در این نمایشگاه از چوب، پروفیل‌های پلاستیکی، پی‌وی‌سی، پلکسی‌گلاس، خاک رس، گچ، بتونه ساختمانی، رنگ روغن و پلاستیک و... استفاده کرده‌ام.
-اقتصاد هنر دیوراما چه شرایطی دارد؟
آثار هنری دیوراما هزینه تمام‌شده بسیار بالایی دارد، چون هم مواد اولیه گران است و هم زمان زیادی از هنرمند می‌گیرد. متاسفانه اقتصاد خیلی خوبی ندارد، مگر اینکه بتوانی با خارج از کشور کار کنی. در این صورت هم مشکل پست وجود دارد، چون احتمال شکستن این محصولات حین جابه‌جایی زیاد است. در خارج از ایران نمایشگاه‌های بسیار بزرگی برای آثار دیوراما برگزار می‌شود و خرید آثار هم تقریباً جا افتاده است. اما در ایران با توجه به اینکه این هنر خیلی شناخته‌شده نیست و قیمت بالایی هم دارد، هنوز در سبد خرید مردم هنردوست قرار نگرفته و بیشتر سازمان‌ها و موزه‌ها می‌توانند حمایت کنند.
علاقه‌مندان به هنر دیوراما تا ۲۲ مردادماه فرصت دارند که هر روز به جز روزهای تعطیل از ساعت ۱۰ تا ۱۸ با مراجعه به نگارخانه هنر فرهنگسرای ارسباران در خیابان شریعتی، بالاتر از پل سیدخندان، خیابان جلفا از این نمایشگاه دیدن کنند و برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره ۲۲۸۷۳۳۹۹ تماس بگیرند.
